Zanieczyszczenia powietrza

Informacje dotyczące zanieczyszczania powietrza

Komunikaty dotyczące zanieczyszczania powietrza

PYŁ ZAWIESZONY (PM10)

PYŁ - (PM- ang. Particulate matter) jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych, zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych.

Pochodzenie pyłów:

naturalne - nieorganiczne powstają w wyniku takich zjawisk przyrody, jak wietrzenie skał, wybuchy wulkanów,

pierwotne - emitowane bezpośrednio ze źródeł, powstają głównie podczas spalania, mogą składać się z kurzu, małych płatków sadzy, pyłku kwiatowego itp.

wtórne - powstają w wyniku przemian chemicznych w atmosferze prekursorów pyłu: dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (Nox), lotnych związków organicznych (LZO), amoniaku (NH3)

Przyczyny przekroczeń stężeń pyłów:

• emisja pochodząca od komunikacji,
• emisja powierzchniowa z indywidualnego ogrzewania budynków ze źródeł rozproszonych,
• prace remontowe,
• aerozole wtórne pochodzące od emisji pierwotnej zanieczyszczeń gazowych,
• unos pyłu,
• wtórny unos pyłu,
• napływ zanieczyszczeń spoza terenu województwa, kraju,
• naturalne źródła emisji lub zjawiska,
• warunki meteo.

Wpływ na zdrowie ludzi

Pyły stanowią poważny czynnik chorobotwórczy, osiadają na ściankach pęcherzyków płucnych, utrudniając wymianę gazową , powodują podrażnienie naskórka i śluzówki, zapalenie górnych dróg oddechowych oraz wywołują choroby alergiczne, astmę, nowotwory płuc, gardła i krtani. Nie istnieje próg stężenia, poniżej którego negatywne skutki wynikające z oddziaływania pyłów na zdrowie ludzi nie występują.

Grupami ludności najbardziej narażonymi na drażniące działanie pyłu zawieszonego są:

1. dzieci i młodzież poniżej 25 roku życia - szczególnie narażone na szkodliwe działanie podwyższonych stężeń zanieczyszczeń, gdyż spędzają na powietrzu więcej czasu niż osoby dorosłe. Organizm dziecka, będąc w fazie wzrostu i ogólnego rozwoju, jest szczególnie podatny na pojawianie się zaburzeń zdrowotnych ponieważ w tej fazie rozwoju najbardziej rozwija się ich odporność i system oddechowy. Wśród skutków zdrowotnych można wymienić: alergie, długotrwały napadowy kaszel, zapalenie oskrzeli, stany zapalne dróg oddechowych, przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych oraz astmę;
2. osoby starsze i w podeszłym wieku - wrażliwość osobnicza w tej grupie wynika z ogólnego osłabienia organizmu, związanego z procesem starzenia się, co w konsekwencji powoduje osłabienie układu odpornościowego i bezpośrednio wpływa na zwiększone ryzyko zachorowania oraz zwężenie naczyń krwionośnych, które prowadzi niejednokrotnie do powstania zakrzepów;
3. osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu oddechowego - pył zawieszony PM10 działa drażniąco na śluzówki dróg oddechowych, a po przedostaniu się do płuc, niszczy ich komórki, co powoduje przedostawanie się płynów do tkanki płucnej. Szczególnie narażone na szkodliwe działanie pyłu, przy podwyższonych stężeniach, są osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, głównie osoby chore na astmę. Możliwość wystąpienia ataków astmy obserwuje się przy wysokich stężeniach pyłu zawieszonego PM10, który zawiera substancje drażniące;
4. osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu krwionośnego - bardzo drobny pył zawieszony ma zdolność wnikania w płucach do naczyń krwionośnych, w wyniku czego uszkadza je, powodując zaostrzenie chorób układu krwionośnego, w tym również powstawanie zakrzepów;
5. osoby palące papierosy i bierni palacze - wdychanie dymu papierosowego znacznie osłabia błony śluzowe dróg oddechowych, co ułatwia przenikanie zanieczyszczeń z wdychanego powietrza do tkanek organizmu, zwiększając ryzyko zawału serca, udaru mózgu lub inicjacji procesu nowotworowego;
6. osoby zawodowo narażone na działanie pyłów i innych zanieczyszczeń - długotrwała ekspozycja w powietrzu pyłu PM10 bezpośrednio wpływa na wzrost stężenia, co powoduje zwiększenie narażenia na szkodliwe działanie poprzez wnikanie do układu oddechowego i krwionośnego.    

Środki ostrożności, które powinny być podjęte przez najbardziej narażone grupy ludności:

1. śledzenie informacji o występujących przekroczeniach wartości dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu oraz o ryzyku wystąpienia takich przekroczeń;
2. unikanie długotrwałego przebywania na otwartej przestrzeni, w szczególności połączonego ze znacznym wysiłkiem fizycznym, zwłaszcza w pobliżu ulic o dużym nasileniu ruchu;
3. Unikanie wychodzenia z domów, szczególnie przez osoby z niewydolnością układu krążenia i przewlekłymi chorobami układu oddechowego, wrażliwe na zanieczyszczenia.
4. Rezygnacja ze spacerów z dziećmi.

Metody ograniczenia wysokiego stężenia pyłu zawieszonego w powietrzu:

1. Ograniczenie korzystania z pojazdów samochodowych w celu zmniejszenia zawartości dwutlenku węgla w powietrzu.
2. Ograniczenie spalania nisko jakościowych paliw, takich jak: muły i miały węglowe oraz stosowanie do celów grzewczych gazu (w przypadku posiadania odpowiedniego pieca), bądź grzejników elektrycznych.

INFORMACJE O OZONIE (O3)

OZON powstający blisko powierzchni ziemi jest gazem szkodliwym dla organizmów żywych. Niewielkie ilości ozonu powstają w warstwie przyziemnej w sposób naturalny, między innymi podczas wyładowań atmosferycznych. Ozon jest zanieczyszczeniem wtórnym, powstającym w większych stężeniach przy sprzyjających warunkach meteorologicznych, związanych głównie z natężeniem promieniowania słonecznego i temperaturą powietrza, w atmosferze zawierającej tzw. prekursory ozonu (tlenki azotu, węglowodory i inne substancje uczestniczące w procesie powstawania ozonu w troposferze). Najczęściej występuje od lipca do września. Wzrost stężeń ozonu obserwuje się reguły na dużych obszarach, również pozamiejskich. Maksymalne stężenie występuje przeważnie w godzinach popołudniowych.

Działania indywidualne:

• Osoby z przewlekłymi chorobami (układu oddechowego i niewydolnością układu krążenia) powinny pozostawać w pomieszczeniach.
• Unikanie długotrwałego przebywania na otwartej przestrzeni.
• Ograniczenie dużego wysiłku fizycznego (uprawianie sportów wymagających dużego wysiłku i gier sportowych na otwartej przestrzeni, jazdy na rowerze).
• Unikanie lub przynajmniej ograniczenie palenia tytoniu.
• Unikanie wdychania dymu tytoniowego.

System informacji o jakości powietrza na obszarze pogranicza w regionie Śląska i Moraw